Bệnh Viêm Màng Não

Vi khuẩn Haemophilus influenza týp B (Hib) là tác nhân quan trọng gây bệnh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, trong đó trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Hib là nguyên nhân hàng đầu gây viêm màng não cấp do vi khuẩn ở trẻ dưới 5 tuổi, chiếm từ 1/3-1/2 số trường hợp viêm màng não do vi khuẩn.

Vi khuẩn Hib thường gặp ở mũi và họng, dễ lây truyền từ người này sang người khác qua đường hô hấp, qua những giọt nước bọt do hắt hơi vào ho. Nguy hiểm là trẻ có thể mang vi khuẩn Hib mà không có dấu hiệu, triệu chứng của bệnh nên là nguồn lây chính trong cộng đồng.

Trẻ bị bệnh không được điều trị kịp thời có thể để lại những di chứng nặng nề về thần kinh, khiến trẻ bị điếc, trí tuệ sa sút, mất khả năng học tập, khó khăn khi vận động…. Tỷ lệ tử vong có thể từ 5-10% đối với những trẻ bị viêm màng não do Hib. Tuy nhiên, căn bệnh này hoàn toàn có thể phòng bằng tiêm vắc-xin sớm cho trẻ.

Trên thế giới, hàng năm, ước tính khoảng 8 triệu trường hợp viêm phổi, viêm màng não mủ và khoảng 400.000 trẻ tử vong do Hib. Còn tại Việt Nam, theo thống kê năm 2000 do WHO hợp tác với Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ tiến hành, ước tính Hib gây ra 625 trường hợp viêm màng não, 107.565 trường hợp viêm phổi nặng hàng năm.

Còn một nghiên cứu tại nội thành Hà Nội từ tháng 3/2000 - 2/2002: hàng năm số mắc viêm màng não do Hib khoảng 12/100.000 trẻ dưới 5 tuổi, với tỷ lệ tử vong 4% và tỷ lệ di chứng 10%.

Vắc xin này có giá trị phòng ngừa các loại bệnh bạch hầu, ho gà, uấn ván, viêm gan B như các mũi riêng lẻ trước đó. Riêng với bệnh do Hib, các nghiên cứu cho thấy nếu trẻ được tiêm đủ mũi vắc-xin Hib sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh do Hib ở trẻ nhỏ tới trên 90%. Ở những nước đã đưa vắc-xin Hib vào TCMR một vài năm thì tình hình mắc bệnh do Hib giảm đi đáng kể. Như tại Kenya sau 4 năm đưa vắc-xin Hib vào TCMR, tỉ lệ mắc viêm màng não do Hib ở trẻ dưới 5 tuổi ước tính giảm từ 71/100.000 trẻ xuống còn 7/100.000 trẻ. Tại Malawi sau 5 năm (2002-2006) triển khai vắc-xin Hib trong TCMR, tỉ lệ mắc viêm màng não do Hib giảm từ 20-40/100.000 trẻ dưới 5 tuổi xuống gần bằng 0. Vì thế, từ năm 2006 Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo đưa vắc-xin này vào chương trình TCMR ở tất cả các nước.

Ý nghĩa đầu tiên phải kể đến là giảm số lần tiêm cho trẻ, theo đó giảm nguy cơ phản ứng sau tiêm chủng. Các nghiên cứu cho thấy khi tiêm vắc-xin phối hợp DPT - VGB - Hib thì các phản ứng sau tiêm chủng ít hơn so với tiêm từng loại vắc-xin. Không có trường hợp phản ứng nặng sau tiêm chủng được ghi nhận. Phản ứng thường gặp là phản ứng tại chỗ tiêm, một số ít (khoảng 10%) có sốt ≥ 38độC.

Đặc biệt, ở trên nhãn vắc-xin này cũng ghi rõ chỉ thị nhiệt độ, giúp quản lý chất lượng vắc-xin tốt hơn. Cụ thể, trên vỏ lọ vắc-xin có ký hiệu vòng tròn màu tím, trong là một ô vuông nhỏ màu trắng, nếu được bảo quản đúng nhiệt độ, ký hiệu về chỉ thị nhiệt độ này vẫn giữ nguyên. Còn nếu bảo quản ở nhiệt độ quá nóng hay quá lạnh, chỉ thị màu này sẽ thay đổi, ô vuông màu trắng bên trong sẽ đổi màu thành màu tím sẫm gần giống vòng tròn ngoài, thậm thí sẫm màu hơn thì vắc-xin này không còn đảm bảo chất lượng.

Với nhà quản lý, có thể từ chỉ thị nhiệt độ trên loại vắc-xin này để kiểm soát chung các loại vắc-xin khác. Còn với người dân, khi đưa con đi khám cần yêu cầu được hướng dẫn rõ ràng, xem rõ ngày tháng, hạn sử dụng và xem kỹ chỉ thị nhiệt độ để nhận biết chất lượng vắc-xin.

Thêm một ưu việt, đó là vắc-xin này 1 lọ/1 liều duy nhất, không chia liều, không pha chế. Vắc xin được tiêm cho trẻ lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi, không có chống chỉ định đặc biệt, chỉ như các vắc-xin thông thường, như hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ sốt hoặc mắc các bệnh cấp tính.

Xin cảm ơn ông!